METODA NDT-BOBATH

 Metoda NDT-Bobath została stworzona w latach 40 XXw. przez Bertę i Karla Bobath. Stosowana na całym świecie, zarówno dla dzieci jak i dorosłych.

Metoda NDT-Bobath stosowana jest dla wcześniaków, niemowląt i dzieci starszych z zespołami neurologicznymi, ortopedycznymi, genetycznymi, dzieci z opóźnionym rozwojem mowy.

Historia Metody NDT-Bobath

 Metoda NDT-Bobath została zapoczątkowana w latach czterdziestych XX wieku w Londynie przez fizjoterapeutkę Bertę Bobath i jej męża Karela – neurologa. Metoda była rozwijana i modyfikowana wraz ze zdobywanym doświadczeniam praktycznym
i osiągnięciami wiedzy medycznej, głównie z zakresu neurofizjologii oraz obserwacji przebiegu prawidłowego i nieprawidłowego rozwoju ruchowego dzieci.

W oparciu o początkowe założenia metody B. i K. Bobathów, szwajcarska lekarka, specjalistka w pediatrii Elsbeth Koeng
i współpracująca z nią fizjoterapeutka Mary Quinton z Ośrodka Bobathów w Londynie, rozwinęły tę metodę w leczenie neurorozwojowe (Neurodevelopmental Treatment – NDT), szczególnie przydatne w rehabilitacji wcześniaków, niemowląt i dzieci najmłodszych.

Metoda NDT-Bobath jest stosowana na całym świecie. Jej założenia i sposoby postępowania nie wywołują kontrowersji i są powszechnie akceptowane.

Założenia Metody NDT-Bobath

Usprawnianie Metodą NDT-Bobath ma pomóc dziecku we wszechstronnym rozwoju tak, aby mogło uzyskać niezależność
w życiu i wykorzystać swe możliwości na tyle, na ile pozwala istniejące uszkodzenie Ośrodkowego Układu Nerwowego (OUN).

Uzasadnieniem dla opracowanego postępowania Metodą NDT-Bobath było stwierdzenie, że rozwój dziecka z dysfunkcją OUN, w tym
z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym (MPDz), przebiega inaczej niż rozwój prawidłowy. Doświadczenia czuciowo-ruchowe takiego dziecka są zupełnie inne, co wywołuje nieprawidłowe odczuwanie własnego ciała oraz niewłaściwe ruchy. Reakcje prostowania
i równowagi często nie rozwijają się. Zaburzenia w napięciu mięśni i nieprawidłowe jego rozłożenie powodują powstawanie odmiennych wzorców ruchowych, typowych dla poszczególnych zaburzeń. Pierwsze nieprawidłowe objawy dotyczą zwykle kontroli głowy i tułowia. Następnie rozwijają się nieprawidłowe ruchy w dystalnych częściach ciała. Dominują wzorce zgięciowe i wyprostne, a rozwój ruchów rotacyjnych jest znacznie upośledzony.

W związku z powyższym główne zasady usprawniania według koncepcji NDT-Bobath obejmują:

  • wpływanie na napięcie mięśni poprzez obniżanie napięcia wzmożonego i podwyższanie obniżonego, co jest możliwe dzięki zastosowaniu odpowiednich technik postępowania już od pierwszych miesięcy życia,

  • hamowanie nieprawidłowych odruchów oraz wyzwalanie ruchów najbardziej jak jest to możliwe zbliżonej do prawidłowych, co zostaje osiągnięte poprzez wspomaganie i prowadzenie ruchu z punktów kluczowych, czyli punktów kontroli ruchu, którymi są: głowa, obręcz barkowa , obręcz miedniczna i inne części ciała,

  • wykorzystywanie i utrwalanie zdobytych umiejętności ruchowych w codziennych czynnościach.

Terapeuta wpływa na całe ciało dziecka, a nie porusza wybranymi kończynami. Dzięki temu dostarcza odpowiednich doznań czuciowych
i ruchowych, a dziecko jest dynamicznie aktywizowane. Pomoc przy wykonywaniu ruchu powinna być taka, aby zapewniała maksymalny i aktywny udział dziecka, a jednocześnie nie wywoływała nieprawidłowych odpowiedzi wynikających ze zbyt dużego wysiłku czy stresu.

Każdy ruch jest odpowiednio przygotowywany i połączony z przemieszczaniem ciężaru ciała i środka ciężkości. Rodzaj, tempo i rytm ćwiczeń dobiera się indywidualnie. Podczas ćwiczeń dziecko musi mieć zapewnione poczucie bezpieczeństwa, co warunkuje osiągnięcie współpracy i akceptacji
z prowadzącym ćwiczenia.

Celem zajęć jest przygotowanie dziecka do uczestniczenia
w codziennym życiu rodzinnym i społecznym. W podejściu uwzględnia się potrzeby psychologicznye dziecka, stopień jego sprawności, występujące zaburzenia, warunki rodzinnych i środowiskowe.

Usprawnianie według koncepcji NDT-Bobath jest przydatne w leczeniu niemowląt i dzieci, ponieważ może być łatwo włączone w ich rytm dnia. Prawidłowo wykonywane zabiegi pielęgnacyjne, karmienie, noszenie dziecka, zabawa są odpowiednimi momentami do utrwalania ruchów ćwiczonych przez fizjoterapeutę, logopedę. Odpowiednio przeszkoleni rodzice i opiekunowie, którzy zrozumieją problemy i trudności występujące u ich dziecka kontynuują ćwiczenia
w warunkach domowych. Za szkolenie rodziców odpowiedzialny jest lekarz prowadzący, fizjoterapeuta, logopeda.

1.Maria Borkowska, Zofia Szwiling,Metoda NDT-Bobath. Poradnik dla rodziców.

Oprac. :mgr Aneta Kuszneruk-logopeda, terapeuta NDT-Bobath, terapeuta SI